Beschrijving
Wat staat u nu allemaal in deze publicatie te wachten? We starten met een sfeerschets van Maria Hooghart uit haar kindertijd, in de jaren twintig. Daarna gaat u met ons op reis, in de tijd terug. We beginnen bij de Cisterciënzer monniken die vanaf zo rond 1300 op het eiland een boerenbedrijf, een uithof, zouden hebben gehad. Veel is over hun verblijf, en met name over dat van hun lekenbroeders, niet te vertellen. Er is een veelvoud aan vragen, weinig antwoorden. Om toch over de kloosterbroeders meer te weten te komen, hebben wij ons aan de hand van enige literatuur in hun denk- en levenswijzes verdiept. Het is een fascinerende zoektocht geworden die ons niet meer loslaat. Na een lange reis, en eeuwen later, komen we aan bij de tijd dat het eiland particulier eigendom was. Eerst ruim twee honderd jaar boeren tijdens het bewind van de familie Stachouwer/ Starkenborgh, dan van John Eric Banck, gedurende ongeveer 35 jaar en tenslotte van de familie Von Bernstorff, iets meer dan een halve eeuw. We beseffen dat we u weinig meer kunnen geven dan enkele indrukken. Over elk van deze periodes is immers gemakkelijk een zelfstandige publicatie te leveren. Dat het eiland op weliswaar bescheiden schaal ook akkerbouw heeft gekend, blijkt in elk geval uit de jaaroverzichten na 1860 tot in de Eerste Wereldoorlog. Na deze, misschien wat droge informatie, maken we vervolgens samen met Annie Visser – Kalfsbeek een wandeling door het dorp van haar jeugd en staan bij verscheidene dorpsboeren even stil. Dan wordt het tijd uitvoerig halt te houden bij de aanloop tot en de oprichting en het functioneren van resp. de speculatieve zuivelfabriek “De Eendracht” (1925-1933) en de coöperatieve zuivelfabriek “Schier mon nik oog G.A.”. Na een lang oponthoud bij de beide fabrieken, komen twee dierenartsen aan het woord, te weten Reinder D. Reinders en Ronald van Giessen, die vertellen over hun overzeese praktijk op het eiland gedurende de periode van eind jaren vijftig resp. jaren zeventig tot aan halverwege de jaren tachtig. Hierna volgen we de levensloop van alle in de polder en enkele nabij en in het dorp gelegen boerderijen en hun generaties bewoners. Na de sluiting van de coöperatieve zuivelfabriek in 1973 blijven uiteindelijk zeven polderboerderijen over. Met het voortschrijden van de tijd krijgen boeren met toenemende regelgeving te maken. Wat dit voor hen op het eiland in het bijzonder betekent, komt dan aan de orde. We sluiten onze reis af door tenslotte ons nog kort te bezinnen op het boeren als overlevingsstrategie.
Jan Holwerda
Arend J. Maris
Frans Ruddijs